O Μαρκιανὸς ο Ἡρακλεώτης

O Μαρκιανὸς ο Ἡρακλεώτης ήταν Έλληνας γεωγράφος που έδρασε τον 4ο αιώνα μ.Χ..

Η καταγωγή του ήταν από την Ηράκλεια του Πόντου.Θεωρείται από τους λιγότερο σημαντικούς και γνωστούς Έλληνες γεωγράφους.

Από τα έργα του διασώζονται μόνο τίτλοι και αποσπάσματα.

Τα έργα του «Περίπλους τῆς ἒξω θαλάσσης ἑώου και ἑσπερίου καί τῶν ἐν αὐτῇ μεγίστων νήσων» καί «Περί τῶν ἀπό Ρώμης πρός τάς ἐπισήμους τῆς οἰκουμένης πόλεις διαστάσεων» περιγράφει μέρη από την ΒΔ Ευρώπη- Ατλαντικό ωκεανό έως και την Κίνα, στα οποία φαίνεται και πως ταξίδεψε.

Ο Μαρκιανός ο Ηρακλεώτης φέρεται ως ο πρώτος γεωγράφος που ύστερα από 9 αιώνες, πρόσεξε και ακολούθησε ως μετρική μονάδα των θαλάσσιων αποστάσεων όχι το στάδιο αλλά το δίαρμα (απόσταση που διανύει ένα πλοίο σε ορισμένο χρόνο, ισοδυναμεί με 18 1/2 περίπου ναυτικά μίλια ) του πολύ προγενέστερου Σκύλακα από τα Καρύανδα (γεωγράφος του 6ου και στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ.).Ακολούθησε επίσης στοιχεία του συστήματος του Πτολεμαίου στην γεωγραφία του.

Έγραψε επίσης επιτομές επί των έργων παλαιότερων γεωγράφων του 1ου αιώνα μ.Χ., του Μένιππου της Περγάμου και του Αρτεμίδωρου του Εφέσιου,

Είναι ελάχιστα γνωστός σήμερα αν και έφτασε ουσιαστικά ως την Κίνα περίπου 900 χρόνια πριν τον Μάρκο Πόλο.

Οι χάρτες που εικονίζονται είναι βασισμένοι σε στοιχεία για τα ταξίδια και τη δράση του Μαρκιανούτου Ἡρακλεώτη. Προέρχονται από ειδική έκδοση του 1855 -που ανήκει σε ΙΣ- και που ήταν αφιερωμένη στους λιγότερο γνωστούς Έλληνες γεωγράφους.

Οι συγκεκριμένοι χάρτες αφορούν:

• τον περίπλου του Μαρκιανού Ἡρακλεώτη στην Δύση. Επιγράφεται «Periplus oceani occidentalis Septentrionalisque». Στο χάρτη μπορείτε να δείτε με διακεκομμένη γραμμή την θαλάσσια διαδρομή που ακολούθησε ο Μαρκιανός προσεγγίζοντας και εξερευνώντας τις ακτές τις Δυτικής Ευρώπης (σημερινές χώρες Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Βρετανία, Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Πολωνία). Στο χάρτη φαίνονται επίσης οι μεγάλοι πλωτοί ποταμοί της Ευρώπης.

Η παράδοση των Ελλήνων από τους προϊστορικούς χρόνους, να ταξιδεύουν και να συναλλάσσονται στις χώρες της Δυτικής και κεντρικής Ευρώπης φαίνεται πως διατηρήθηκε ως τις μέρες μας, κάτω από διαφορετικές βέβαια συνθήκες και μορφές.

• τον περίπλου του Μαρκιανού Ἡρακλεώτη στην Ανατολή. Επιγράφεται «Periplus oceani orientalis». Στο χάρτη μπορείτε να δείτε με διακεκομμένη γραμμή την θαλάσσια διαδρομή που ακολούθησε ο Μαρκιανός από την Ερυθρά θάλασσα, Περσικό κόλπο έως την Ινδοκίνα-Κίνα.

Ανδρέας Μπούκας